بررسی انواع کشتی های باربری براساس اندازه و ظرفیت

ظرفیت کشتی های باربری

ظرفیت همه کشتی‌ها یکسان نیست و همه آنها نمی‌توانند در یک مکان حرکت کنند. ما قبلاً انواع کشتی‌ها را بر اساس محموله‌ای که حمل می‌کنند، بررسی کردیم. اکنون در مورد اندازه و ظرفیت کشتی های باربری صحبت خواهیم کرد. این فاکتور از آن جهت دارای اهمیت بسیار زیادی است که تعیین می‍کند یک کشتی باربری  در کدام مسیرهای تجاری را می‌توانند حرکت کند یا در کدام بندر می‌تواند پهلو بگیرد.

قبل از اشاره کردن به انواع کشتی باربری بر اساس ظرفیت لازم است تا به یک اصطلاح در این زمینه بپردازیم تا در صورت دیدن آن بدانید که منظور چیست. این واژه چیزی نیست جز dwt  که در فارسی به آن تناژ مرده وزن نیز گفته می‌شود و در واقع نوعی واحد اندازه گیری برای ظرفیت کشتی های باربری به شمار می‌رود.

در یک نگاه کلی می‌توان گفت که dwt یک معیار اندازه گیری استاندارد است که در سطح  بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این معیار به مقدار جرم قابل حمل توسط یک کشتی باربری اشاره دارد. حمل بار بیش از معیار تعیین شده برای کشتی‌های باربری خطرساز بوده و احتمال غرق شدن آن را به همراه خواهد داشت.

کشتی های Handymax  / Handy

بر اساس ظرفیت کشتی های باربری اولین مدلی که می‌توان به آن اشاره کرد کشتی Handy و نسخه جدیدتر آن، Handymax است. این دو در واقع، قایق‌های عظیم الجثه‌ای هستند که به طور سنتی برای حمل بار خشک و حداکثر برای 60،000 تن استفاده می‌شوند. از آنجایی که این نوع کشتی‌ها  به طور معمول 150-200 متر طول دارند، متداول‌ترین نوع کشتی های باری هستند و به لطف اندازه استاندارد، می‌توانند به هر بندری وارد شوند.

کشتی افراماکس

بر اساس ظرفیت کشتی های باربری نوع دیگر کشتی که می‌توان به آن اشاره کرد افرماکس نام دارد. این نوع کشتی حمل بار نام خود را از  AFRA(ارزیابی نرخ متوسط حمل و نقل) که یک سیستم استاندارد برای نفت‌کش محسوب می‌شود،  گرفته است. با این توضیح به راحتی می‌توان فهمید که افراماکس تانکرهایی با اندازه متوسط هستند که می‌توانند بین 80،000 تا 120،000 تن را بارگیری کنند. از این نوع کشتی‌های حمل بار به دلیل شکل و ظرفیت آنها اغلب برای تجارت نفت در مسافت‌های کوتاه و متوسط استفاده می‌شود.

کشتی پاناماکس

پاناماكس نوع دیگر کشتی‌های باربری هستند که بزرگ‌ترین اندازه را برای عبور کردن از کانال پاناما دارند. خود این نوع کشتی‌ها به دو دسته باری و تاکر تقسیم می‌شوند که در اغلب موارد دارای طول حداکثر 275متر و عرض حداکثر 32 متر  هستند. ظرفیت کشتی های باربری پاناماکس حدود 65000 تن است.

به دلیل ابعاد بزرگ و ظرفیت بالا از اين نوع كشتي‌های باری برای  حمل ذغال سنگ و  غلات نیز استفاده می‌شود. البته این مدل‌ها دارای انواع دیگری با ظرفیت‌های کمتر هم هستند که فله بر به شمار می‌روند و برای حمل محصولات فلزي،‌ کود شیمیایی و محصولات جنگلي از آنها استفاده می‌شود. همچنین باید گفت که مدل‌های جدیدتری از این نوع کشتی باربری به نام Neopanamax وجود دارد که دارای 366 متر طول و 49 متر عرض است و به همین خاطر هم ظرفیت بالاتری از نسخه قبلی داشته و دارای قابلیت حمل بار تا 80000 تن است.

کشتی های VLCC   / ULCC

این دو نوع کشتی مخفف Very Large Crude Carriers و Ultra Large است که حامل‌های نفت خام محسوب شده و در واقع تانکرهای عظیم نفتی هستند. ظرفیت کشتی های باربری اینگونه به ترتیب بین 150،000-320،000 و 320،000-550،000 تن است.  از نوع اول بیشتر برای حمل بار به مناطقی مانند مدیترانه، آفریقای غربی و دریای شمال استفاده می‌کنند. از نوع دوم که  به عنوان Supertankers شناخته می‌شود، برای پوشش مسیرهای گسترده‍تری از خاورمیانه به اروپا، آسیای شرقی و آمریکای شمالی از طریق دماغه امید نیک یا تنگه مالاکا استفاده می‌شود.

کشتی سوئز ماکس یا سوئز گذر

ظرفیت کشتی های باربری سوئز گذر بین 120،000 تا 200،000 تن هستند. در این حالت، از نظر طول و عرض هیچ محدودیتی وجود ندارد و تنها باید حداکثر ارتفاع تعیین شده (68 متر) را برای  گذر از کانال سوئز را داشته باشند.. اینها حامل‌های فله‌بری هستند که موادی مانند سنگ آهن یا ذغال سنگ از طریق دماغه هورن در آمریکای جنوبی یا دماغه  امید نیک در آفریقای جنوبی حمل و نقل می‌کنند. همچنین باید گفت که بندرهای دارای زیرساخت برای پهلو گرفتن آنها بسیار کم است.

کشتی های کپ سایز

کشتی‌ های کپ سایز که به کشتی دماغه گذر نیز معروف هستند به گروه خاصي از كشتي‌های حمل بار گفته می‌شود که دارای مشخصات عمومی از جمله طول، ارتفاع و عرض مناسب برای عبور از كانالهاي پاناما و سوئز نیستند. به همین خاطر محدودیت در ظرفیت این نوع کشتی‌ها هم وجود ندارد. با توجه به این نکته است که باید از طریق ترمینال‌های با عمق بالای آب حرکت کنند. همچنین در مورد ظرفیت کشتی های باربری کپ سایز  باید گفت که بین 80.000 تا 175.000 تن است. به خاطر همین ابعاد و ظرفیت بالا هم مانند کشتی های سوئزگذر تنها بنادر اندکی هستند که برای پهلو گرفتن آنها دارای زیرساخت مناسبی هستند. اینها حامل‌های فله‌بری هستند که موادی مانند سنگ آهن یا ذغال سنگ را به پایانه‌های مختلفی منتقل می‌کنند.

علاوه بر موارد ذکر شده بر اساس ظرفیت کشتی های باربری انواع مختلفی دیگری هم وجود دارد که تنها به ذکر نام و مسیر آنها کفایت می‌کنیم:

• کشتی Seaway Max که برای عبور از مسیر دریایی سن لورنزو مناسب است و بنابراین می‌توانید با آنها  از اقیانوس اطلس به دریاچه‌های بزرگ آمریکای شمالی دسترسی پیدا کنید.
• کشتی های باربری Malacca Max که دارای حداکثر اندازه مجاز برای عبور از تنگه مالاکا (آسیای جنوب شرقی) هستند.
• کشتی های باربری Chinamax که با ظرفیت بالا و گسترده برای مسیرهای خاص مبادله با چین مورد استفاده قرار می‌گیرند.